Περιεχόμενα
Εισαγωγή
Πηγαίνοντας σε ενα σούπερ μάρκετ θα βρούμε πολλά διαφορετικά προιόντα. Γάλα, φρούτα, λαχανικά, τυριά, αλλαντικά, οδοντόκρεμες, σοκολάτες.
ΝΑΙ, σοκολάτες!
Πηγαίνοντας σε ένα χρηματιστήριο τι προιόντα περιμένουμε να βρούμε; Βέβαια στο χρηματιστήριο δε μπορεί να παέι ο καθένας, οπότε μπορούμε να το φανταστούμε σαν ένα online supermarket.
Με τη διαφορά ότι πρέπει να “ψωνίσετε” μέσω μιας εξουσιοδοτημένης ομάδας (ή ενός χρηματιστή), η οποία θα κάνει αγορές για λογαριασμό σας
Στη συνέχεια θα δούμε μερικά από τα πιο “κλασικά” χρηματιστηριακά προιόντα, που παραμένουν αρκετά δημοφιλή το 2021.
Αν ο χρόνος σου είναι περιορισμένος και θέλεις να διαβάσεις το αυτό το άρθρο σε δόσεις, δεν έχεις παρά να το προσθέσεις στους σελιδοδείκτες σου πατώντας Ctrl + D, ώστε να το βρείς στο άψε σβήσε όταν θέλεις να συνεχίσεις την ανάγνωση.
1. Μετοχές
Μετοχή δεν είναι τίποτα άλλο από ένα μερίδιο κυριότητας επί μιας εταιρείας. Δηλαδή ένα κομμάτι της.
Ας υποθέσουμε ότι η πίτσα που μόλις παρήγγειλα αντιπροσωπέυει την συνολική οικονομική αξία μιας εταιρείας. Αν την κόψω σε 8 κομμάτια και τα πουλήσω σε 8 άτομα, ο καθένας θα έχει το 1/8 της πίτσας, δηλαδή της εταιρείας.
Φαντάσου το αυτό με πολύ περισσότερα κομμάτια, δηλαδή με πολύ μεγαλύτερο αριθμό μετοχών.
Και γιατί οι εταιρείες εκδίδουν και πουλάνε μετοχές;
Οι εταιρείες πωλούν μετοχές προκειμένου να συγκεντρώσουν κεφάλαια. Ας υποθέσουμε ότι εχουμε μια εταιρεία που ψάχνει κεφάλαια για την ανάπτυξη της και αποφασίζει να εισαχθεί στο χρηματιστήριο.
Αυτό λοιπόν που θα κάνει αρχικά είναι να εκδώσει και να θέσει σε δημόσια κυκλοφορία μετοχές για πρώτη φορά, σε μια τιμή, την Τιμή Διάθεσης της μετοχής που είναι ένας συνδυασμός πολλών ποιοτικών και ποσοτικών παραμέτρων, καθώς επίσης και του γενικότερου «κλίματος» των αγορών τη στιγμή εισαγωγής.
Αυτό το γεγονός αναφέρεται ως αρχική δημόσια προσφορά (αγγλικά: initial public offering, ΙΡΟ) γνωστή και ως προσφορά νέων χρεογράφων με δημόσια εγγραφή.
Στη συνέχεια, οι αγοραστές των μετοχών, μπορούν να διαπραγματευτούν αυτές στις μετοχές στο χρηματιστήριο, σε όποια τιμή θέλουν. Η τιμή αυτή φυσικά, που είναι και η τιμή της Αγοράς ή Αγοραία Αξία ή Χρηματιστηριακή Τιμή Μετοχής (Market Value) καθορίζεται από την προσφορά και τη ζήτηση, από τις προσδοκίες και την ψυχολογία -την ελπίδα και τον φόβο- .
Βέβαια υπάρχει και πιο αντικειμενικός τρόπος για να καθοριστεί η “σωστή” τιμή για μια μετοχή. Από την αποτίμηση της μετοχής ή της εταιρείας που εκδίδει την μετοχή, κυρίως από την εκτίμηση για τα μελλοντικά έσοδα της εταιρείας προκύπτει η Εσωτερική Αξία (Intrinsic value) της μετοχής.
Εσωτερική αξία είναι η πραγματική αξία μιας εταιρίας, μιας μετοχής ή ενός χρεογράφου γενικά και μπορεί να είναι διαφορετική από την αγοραία αξία.
🡺 Εάν η εσωτερική αξία μιας μετοχής είναι μεγαλύτερη από την αγοραία τιμή, τότε η επένδυση στο συγκεκριμένο χρεόγραφο θεωρείται συμφέρουσα διότι αναμένεται μία αύξηση της χρηματιστηριακής τιμής του στο μέλλον.
Τι σημαίνει ότι οι τιμές των μετοχών κυμαίνονται ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση.
Προσφορά και ζήτηση
Το χρηματιστήριο είναι σαν μία μεγάλη λαϊκή αγορά μόνο που αντί για μήλα, αβοκάντο, πορτοκάλια και ακτινίδια έχει μετοχές και άλλα προϊόντα. Αν πας στη λαική αγορά το πρωί, που υπάρχει πολύς κόσμος, θα βρείς τις μπανάνες 1 ευρώ το κιλό.
Στις 3 το μεσημέρι, που δεν έχει απομείνει σχεδόν κανείς και ο πωλητής θέλει να ξεπουλήσει και να γυρίσει σπίτακι, θα αγοράσεις πιθανόν τις μπανάνες 60 λεπτά/κιλό.
Ακριβώς, με τον ίδιο τρόπο διαμορφώνονται οι τιμές των μετοχών.
Οι επενδυτές επιδιώκουν να αποκομίσουν κέρδος εκτιμώντας την κατεύθυνση προς την οποία θα κινηθεί η τιμή μιας μετοχής.
Συναλλάσσονται σε μετοχές μέσω χρηματομεσιτών και συχνά χρησιμοποιούν μια ηλεκτρονική πλατφόρμα συναλλαγών σε μετοχές.
Υπάρχουν δύο κύρια είδη μετοχών, οι κοινές μετοχές και οι προνομιούχες μετοχές.
Οι κοινές μετοχές συνοδεύονται από δικαίωμα ψήφου, οπότε οι κάτοχοι αυτών μπορούν να ψηφίζουν στις ετήσιες γενικές συνελεύσεις της εταιρείας.
Οι κάτοχοι προνομιούχων μετοχών δεν έχουν δικαίωμα ψήφου, οπότε δεν ασκούν κανέναν έλεγχο επί της κατεύθυνσης στην οποία κινείται η εταιρεία.
2. ETFs (Exchange Traded Funds)
Η διαφοροποίηση έχει αποδειχθεί διαχρονικά η πιο επιτυχημένη επενδυτική στρατηγική.
Διαφοροποίηση είναι να μη βάζεις όλα σου τα αυγά σε ένα καλάθι αλλά να τα μοιράζεις σε περισσότερα καλάθια έτσι ώστε αν ένα καλάθι από αυτά πάθει κάτι να μην έχεις χάσει όλα σου τα αυγά.
Με αυτή τη λογική, μπορείς να επενδύσεις σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς. Σε χρηματιστηρικά προιόντα, σε ακίνητα, σε χρυσό, σε έργα τέχνης. Σε ότι πραγματικά πιστεύεις οτι θα αποδώσει στο μέλλον.
Ανάμεσα στα χρηματιστηρικά προιόντα, μπορείς επίσης να διαφοροποιηθείς, με διαφορετικές τοποθετήσεις σε μετοχές, ομόλογα, CFDs και πολλά άλλα.
Επίσης, μπορείς να επιλέξεις μετοχές από διαφορετικούς κλάδους ή διαφορετικές χώρες ή και κλάδους σε διαφορετικές χώρες, αναπτυγμένες ή αναπτυσσόμενες αγορές.
Τα καλά νεα της μέρας είναι οτι για να τοποθετηθείς σε όλα αυτά που μόλις προανέφερα, δε χρειάζεται να κάνεις πολλές μεμονωμένες αγορές γιατί με τα ETFs, έχεις την δυνατότητα με μια αγορά να τοποθετηθείς σε ενα τομέα μια οικονομίας, ένα δείκτη, μια χώρα, η ακόμη και στην παγκόσμια οικονομία.
Για τον σκοπό αυτό το καλύτερο εργαλείο που μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει για να την πετύχει σήμερα, δεν είναι άλλο από τα ETFs, δηλαδή τα Exchange Traded Funds είναι κάτι σαν αμοιβαίο κεφάλαιο που όμως διαπραγματεύεται στο χρηματιστήριο σαν μια συνηθισμένη μετοχή.
Αν θέλεις αντί για μια μεμονωμένη μετοχή να αγοράσεις τον δείκτη, ο οποιός αποτελεί καλάθι πολλών μετοχών, τα ETF είναι αυτό που ψάχνεις!
Δίνουν τη δυνατότητα με αυτό τον τρόπο στους επενδυτές να αγοράσουν ή να πουλήσουν ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο, επενδύοντας στις μετοχές μιας χώρας, ενός οικονομικού κλάδου ή μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής με μία μόνο συναλλαγή.
Πιο συγεκριμένα, μετά από 20 χρόνια παγκόσμιας παρουσίας, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι το προϊόν ETF αποτελεί το πλέον ευφυές επενδυτικό εργαλείο για εύκολη και άμεση επένδυση σε μία συγκεκριμένη αγορά από ιδιώτες και θεσμικούς επενδυτές.
Τα ETFs λοιπόν, είναι μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων τα οποία εκδίδονται από Ανώνυμες Εταιρίες Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων (Α.Ε.Δ.Α.Κ.), αναπαράγουν σχεδόν, ευλαβικά, την απόδοση ενός χρηματιστηριακού δείκτη και εισάγονται προς διαπραγμάτευση σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά.
Τα ETFs αγοράζονται και πωλούνται όπως οι μετοχές και καλύπτουν σχεδόν όλο το φάσμα των επενδυτικών επιλογών όπως:
- μεγάλους μετοχικούς δείκτες,
- μεμονωμένες χώρες,
- ευρύτερες γεωγραφικές περιοχές,
- μετοχικούς κλάδους,
- ομόλογα,
- εμπορεύματα,
- πολύτιμα μέταλλα,
- αλλά και κερδοσκοπικές επιλογές.
Τα ETFs είναι πραγματικά ένα παγκόσμιο φαινόμενο με το συνολικό ενεργητικό τους το 2012 να προσεγγίζει τα $ 1,8 τρις.
Δεν είναι τυχαίο ότι παγκοσμίως, το τρίτο μεγαλύτερο αμοιβαίο κεφάλαιο είναι ETF με ενεργητικό $130 δις, ενώ με μέσο ημερήσιο όγκο συναλλαγών 140 εκατ. μετοχές, το κατατάσσει ως το δεύτερο πιο εμπορεύσιμο τίτλο στην οργανωμένη αγορά της Αμερικής.
Tα πλεονεκτήματα και χρήσεις των ETFs, δικαιολογούν την εκρηκτική ανάπτυξη του θεσμού σε παγκόσμιο επίπεδο, με μέσο ρυθμό αύξησης του ενεργητικού τους 30% την τελευταία δεκαετία.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η Ευρωπαϊκή αγορά παρουσιάζει ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια σε σχέση με τις Η.Π.Α.
3. CFDs
Τα CFDs (Contract for Difference) είναι παράγωγα προιόντα που προσφέρουν στους επενδυτές την ευκαιρία να επωφεληθούν από την κίνηση των τιμών ενός asset χωρίς να κατέχουν το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο.
Ουσιαστικά, όταν κάνεις order ενός CFD δεν αγοράζεις το ίδιο το περιουσιακό στοιχείο αλλά ένα contract τιμής το οποίο μιμέιται τη συμπεριφόρα του πραγματικού asset.
Λόγω της φύσης τους, είναι εξαιρετικά εργαλεία για κάποιον ο οποίος θέλει να κάνει συχνές αγοραπωλησίες με βραχυχρόνιο ορίζοντα εποφελούμενος από τις αυξήσεις και τις μειώσεις τιμών των assets χωρίς να χρειάζεται να αγοράζει τα πραγματικά assets κάτω από το όνομα του κάθε φορά.
Οι traders κάνουν αγοραπωλησίες χρηματοπιστωτικών προϊόντων σε πολύ μικρό χρονικό ορίζοντα και προσπαθούν να βγάλουν κέρδος από την μικρή διαφορά μεταξύ της τιμής αγοράς και πώλησης.
Δεδομένου του ότι η διαφορά της τιμής που κερδίζουν είναι συνήθως πολύ μικρή, για να έχει νόημα χρειάζεται το ποσό που ρισκάρουν να είναι αρκετά μεγάλο.
Για αυτό το λόγο χρησιμοποιούν την μόχλευση κεφαλαίου την οποία επιτρέπουν τα CFDs.
Γιατί να αγοράσω το CFD και όχι το ίδιο το asset, π.χ. τη μετοχή;
ΌΛΑ γίνονται για τη μόχλευση. Τα CFD είναι προϊόντα με μόχλευση, το οποία μπορούν να προσφέρουν μεγαλύτερες απολαβές με μεγαλύτερο ρίσκο.
Παράδειγμα αγοράς CFD:
Όταν αγοράζεις μια μετοχή της Apple τότε η πραγματική μετοχή της εταιρείας περνάει στο όνομα σου και αγοράζεις το πραγματικό Asset (underlying asset).
Όταν αγοράζεις ένα CFD της μετοχής της Apple τότε “αγοράζεις” ένα συμβόλαιο σε μια συγκεκριμένη τιμή από τον Online Broker.
Ουσιαστικά, πρόκειται για μια συμφωνία στην οποία:
Εάν η τιμή της Apple ανέβει, τότε θα πρέπει να σου επιστρέψει το κεφάλαιο σου + το κέρδος που προέκυψε από την αύξηση της τιμής της.
Εάν η τιμή της Apple πέσει, τότε θα πρέπει να σου επιστρέψει το κεφάλαιο σου – τη ζημία που προέκυψε από την μείωση της τιμής της.
Τέλος, τα CFDs χαρακτηρίζονται από υψηλό ρίσκο καθώς είναι προϊόντα με Μόχλευση (Leverage) πράγμα που τα καθιστά κατάλληλα μόνο για έμπειρους Traders.
Μια κατηγορία άλλων παράγωγων προιόντων είναι τα OPTIONS και τα FUTURES.
Τα CFD δεν ανήκουν στην επενδυτική φιλοσοφία μου, έτσι δεν έχω ασχοληθεί ιδιαίτερα, και γι’ άυτο δεν έχω να πω περισσότερα.
Μάθε περισσότερα σχετικά με το τι είναι και πως λειτουργούν τα CFDs ►
ΠΡΟΣΟΧΗ
*Το 71% των επενδυτών CFDs χάνει χρήματα. Πρέπει να είσαι σίγουρος οτι μπορείς να αναλάβεις το ρίσκο της απώλειας χρημάτων.
ΑΝ ΕΙΣΑΙ ΑΡΧΑΡΙΟΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΡΟΙΟΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΕΣΕΝΑ
4. Ομόλογα
Όταν σκεφτόμαστε την επένδυση μέσω χρηματιστηρίου, συνήθως το μυαλό μεις πάει στις μετοχές. Τι θα λέγατε όμως για τα ομόλογα;
Αν πιστεύετε και εμπιστευόσαστε μια εταιρία αντί να αγοράσετε μετοχές, μπορείτε να της δανέισετε τα χρήματα σας αγοράζοντας τα ομόλογα που εκδίδει.
Πως πληρωνόμαστε.
- Ο πρώτος τρόπος είναι πως εισπράτουμε τους τόκους βάση του επιτοκίου έκδοσης που έχει καθοριστεί. Για παράδειγμα αν τα επιτόκιο είναι 5%, και έχουμε αγοράσει ομολογια 100.000 δολαρίων, θα λάβουμε σε ετήσια βάση 5.000 δολάρια.
- Ο δεύτερος τρόπος είναι αντί να εισπράξουμε τοκους δίνουμε μικρότερο αρχικό ποσό επένδυσης. Δηλαδή καταθέτουμε. 95.000 και όταν το ομόλογο λήξει, θα λαβουμε 100.000.
Είδη ομολόγων
Υπάρχουν διάφορα είδη ομολόγων:
- τα κρατικά (που εκδίδουν τα κράτη)
- τα εταιρικά που αναδίδουν οι εταιρίες) και
- τα δημοτικά (που εκδίδονιων οι δήμοι)
Το επιτόκιο μπορεί να είναι σταθερό, μπορεί όμως να είναι και κύμαινόμενο». Επίσης διαφέρει η χρονική διάρκεια. Μπορεί να είναι για ένα χρόνο ή για παραπάνω.
Εξαρτάται από την έκδοση, κατά κανόνα, όσο μικρότερος είναι ο κίνδυνος να αποπληρωθεί το ομόλογο, τόσο μικρότερο είναι και το επιτόκιο που διατίθεται.
“Με άλλα λόγια, το ομόλογο αποτελεί μια υπόσχεση καταβολής ενός συγκεκριμένου ποσού στην λήξη της συμφωνημένης ημερομηνίας.
Ο μοναδικός λόγος να αθετηθεί η υπόσχεση είναι να πτωχεύσει αυτός που το εκδίδει κάτι που δεν γίνεται συχνά, ειδικά να πρόκειται για κράτη ή μεγάλες επιχειρήσεις,
Γι΄αυτό έχει βγει η φράση “όποιος θέλει να κοιμάται ήσυχα αγοράζει ομόλογα, όποιος θέλει να τρώει καλά αγοράζει μετοχές”.
Η δευτερογενής αγορά
Ο κάτοχος ενός ομολόγου δεν είναι ανάγκη να περιμένει μέχρι την λήξη του για να το εισπράξει. Μπορεί να το διαθέσει σε κάποιον πρόθυμο αγοραστή. Αυτό που έχει σημασία είναι ο καθορισμός της αξίας του.
Προφανώς η αξία καθορίζεται, όπως οποιοσδήποτε χρηματιστηριακός τίτλος από την προσφορά και την ζήτησ. Αυτός είναι ο σημαντικότερος κανόνας που σε μεγάλο βαθμό τα κριτήρια του είναι υποκειμενικά.
Υπάρχει όμως και πιο αντικειμενικός τρόπος αξιολόγησης.
Ας αποθέσουμε πως ένα κράτος εξέδωσε ομόλογα με επιτόκιο 5% με 10ετη. διάρκεια. Την επόμενη χρονιά, στην επόμενη έκδοση με τους ίδιους όρους επιτόκιο διαμορφώθηκε σε 6%.
Αυτό σημαίνει πως το πρώτο ομόλογο του παραδείγματος έχασε σε αξία.
Ο λόγος είναι πως το δεύτερο είναι πιο ελκυστικό και οι επενδυτές θα το προτιμήσουν, καθώς δίνει μεγαλύτερο τόκο.
To spread (περιθώριο) θεωρείται η διαφορά ανάμεσα στο επιτόκιο που υπάρχει μεταξύ του ομαλάγου και καποιου άλλου ομολόγου, θεωρητικά μηδενικού κινδύνου, όπως τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου
Φυσικά υπάρχουν ακόμη πολυάριθμα χρηματοοικονομικά προιόντα, που θα αναλύσουμε σε επόμενο οδηγό.
Βασικές Γνώσεις
Τι είναι τα παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα;
Παράγωγα λέγονται τα προιόντα που παράγονται από ένα άλλο προιόν και στηρίζονται σε αυτό, το πρωτογενές προιόν. Αυτή ακριβώς είναι η εξήγηση για τον όρο «παράγωγο». Τα συγκεκριμένα χρεόγραφα παράγονται από άλλα στοιχεία. Σκεφτείτε τις μετοχές, τα νομίσματα, τα εμπορεύματα, τους δείκτες και ούτω καθεξής. Καθένα από αυτά συνδέεται με ένα χρηματοοικονομικό παράγωγο.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι πρόκειται για κατασκευασμένα χρεόγραφα. Αυτό σημαίνει ότι πολλά μπορεί να φαίνονται (και συχνά είναι!) περίπλοκα για να μπορούν να γίνουν κατανοητά χωρίς καθοδήγηση.
Ο πιο απλός τρόπος επένδυσης σε αυτά για τους ιδιώτες επενδυτές, όπως είμαστε εμείς ή εσείς, είναι μέσω κεφαλαίων που καθορίζονται από αυτούς τους οργανισμούς – προϊόντα όπως τα αμοιβαία κεφάλαια ή τα διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια.
Όμως ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση, είναι απαραίτητο να έχετε κάποιες γνώσεις για τις επενδύσεις σας, επειδή τα παράγωγα έχουν τον πιο έντονο κερδοσκοπικό χαρακτήρα στο υπάρχον φάσμα κινδύνου.
Αν δεν κατανοήσετε σωστά τους συνεπαγόμενους κινδύνους, οι συνέπειες για το χαρτοφυλάκιό σας μπορεί να είναι πολύ δυσάρεστες.
Τι είναι Μόχλευση;
Μόχλευση είναι με απλά λόγια η δυνατότητα να επενδύσουμε μεγαλύτερα κεφάλαια από αυτά πού πραγματικά κατέχουμε. Αυτή η πρακτική επενδύσεων μέσω μόχλευσης πολλαπλασιάζει τα ΚΕΡΔΗ αν η αγορά κινηθεί υπέρ μας αλλά και τις ΖΗΜΙΕΣ αν η αγορά κινηθεί εναντίον μας.
Μόχλευση “10%” (ή 1:10) σημαίνει ότι εάν η τιμή του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου αλλάξει κατά 1%, τότε η τιμή του CFD θα αλλάξει κατά 10%
Τι είναι γενικός δείκτης στο χρηματιστήριο;
Γενικός δείκτης στο χρηματιστήριο είναι ένας δείκτης – νούμερο που δείχνει σε τι επίπεδο βρίσκεται το σύνολο όλων των μετοχών κατά μέσο όρο στο χρηματιστήριο και μετριέται σε μονάδες.
Για παράδειγμα αν ο γενικός δείκτης πέρυσι ήταν στις 1000 μονάδες και φέτος είναι στις 2000 μονάδες, αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο οι τιμές όλων των μετοχών, όλων των εταιρειών, διπλασιάστηκαν.
Η μεταβολή του γενικού δείκτη του χρηματιστηρίου μετριέται σε ποσοστό.
Αν για παράδειγμα από τις 1000 μονάδες σε μία συνεδρίαση πήγε 1050, αυτό σημαίνει ότι ανέβηκε 50 μονάδες από τις 1000, άρα είχε άνοδο 5%.
Υπάρχουν πολλοί δείκτες, για παράδειγμα ο δείκτης S&P 500.
Είναι συντομογραφία της ονομασίας του δείκτη Standard & Poor’s 500, ενός δείκτη για τις μεγαλύτερες (βάσει αξίας) εισηγμένες αμερικανικές εταιρείες στις αγορές του NYSE και του NASDAQ.
Αυτός ο δείκτης περιλαμβάνει τις 500 κορυφαίες εταιρείες και αποτυπώνει περίπου το 80% κάλυψης της διαθέσιμης κεφαλαιοποίησης της αγοράς.
🡺 Συνεπώς όταν αναφερόμαστε σε ένα Δείκτη, αναφερόμαστε στον μέσο όρο ενός καλαθιού που περιέχει κάποιες μετοχές.
Πηγές: skiouraki.gr, onlinetraders.gr